AMSTERDAM – Zeer veel zon en toch ook een briesje wind: komend weekend leveren windparken en consumenten met zonnepanelen een enorm aanbod groene stroom. De stroomprijs zakt zelfs met belastingen tot of net onder nul cent.
Veel zon en massa’s groene stroom drijven stroomprijs omlaag, zelfs negatief.
Het zal erom spannen, zeggen experts. Zaterdag schiet de temperatuur omhoog. Al kan een wolkje de opbrengst beperken, zien de energiehandelaren van de grote energiebedrijven op hun verfijnde weerschermen.
Dat de prijzen dalen komt door een combinatie van dit ongewoon hoge temperatuur, zo’n 10 graden hoger dan gemiddeld, bij het grote aanbod van zonne-energie, met 9,7 gigwatt als piek.
Met negatieve stroomprijzen op de beurs, ook vrijdag tussen drie en vijf uur al oplopend tot -€125 per megawattuur, krijgen consumenten geld toe van hun energieleverancier. Dat zijn ze verplicht. Consumenten met veel zonnepanelen profiteren, althans als ze een dynamisch stroomcontract hebben waarvoor uurtarieven gelden.
Eind vorig jaar hadden 272.000 consumenten zo’n contract waarmee je een dag vooruit kunt zien wat de stroomprijs wordt en je gratis een wasje kunt doen of de stekkerauto ’gratis’ kunt opladen. Dat aantal groeit bovendien snel: overstappers kiezen volgens vergelijkers als Gaslicht.com en Pricewise vaak voor zulke contracten.
Pas als de negatieve prijs grofweg meer dan €0,15 per kilowattuur wordt, krijgen sommige consumenten geld toe krijgen op hun verbruik.
„Omdat je ook belastingen betaalt: bij elkaar kwam je netto toch boven nul euro uit. Dat kan dit weekend veranderen. Dan zou je netto voor het eerst dit jaar negatieve stroomprijzen krijgen.”
De experts blijven voorzichtig. Zaterdag komt de totale prijs precies op nul uit, zegt Schoorl, inclusief belastingen en inkoopvergoeding. „Maar ook als het dit weekend niet precies lukt, zal het dit jaar vanwege het enorme aanbod van groene stroom toch gaan gebeuren”, meent Schoorl. Vorig jaar was de helft van (49,9%) van de totale stroomopwek in Nederland van groene bron.
Vooral de combinatie van wind en veel zon doet het goed. Vorig jaar gebeurde het al veel. Op 2 juli kregen huishoudens zes uur met negatieve stroomprijs, van -€0,43 per kilowattuur, en dat inclusief belastingen.
Tientjes bespaard. Er zijn extreme profiteurs. Tibber zag een klant die door tijdens de uren met negatieve stroomprijs alles aan te zetten €60 had bespaard. Dit weekend betekent het met beursprijs van vrijdag netto geen geld terug, maar wel gratis wassen en laden, aldus Schoorl.
Het zijn nu nog de voorlopers, de prijsbewuste consumenten die profiteren en hun apparaten tijdens uren met veel gratis stroom of een lage prijs aanzetten. Maar op zulke zonrijke dagen en vooral in het weekend als bedrijven weinig stroom verbruiken, profiteert niet iedereen: ze liggen op het strand terwijl er massa’s groene stroom beschikbaar komt.
Aanbieders van dynamische contracten sturen klanten steeds vaker een appje vooruit: morgen goedkope stroom. „Na zo’n berichtje zie je inderdaad meteen een veel grotere toename van verbruik”, zegt Schoorl.
Afgeschakeld. En dat is goed, zeggen energie-experts. Want de groene panelenstroom gaat anders naar het al oververhitte stroomnet. Ondanks zo’n €8 miljard investering per jaar in uitbreiding is dat niet berekend op een tsunami aan groene stroom. Dreigt overbelasting, dan schakelen de omvormers van zonnepanelen automatisch uit.
Naarmate meer huishoudens van duur gas af gaan en zonnepanelen aanschaffen, schakelen de omvormers vaker uit. Consumenten verdienen dan niets. Ook in huis profiteer je in die uren niet meer van je panelenstroom. Het regent klachten: koop je panelen die geld zouden opleveren, krijg je nog niets.
Veel zon en massa’s groene stroom drijven stroomprijs omlaag, zelfs negatief.
De terugverdientijd van panelen is sowieso al teruggelopen doordat energiebedrijven steeds meer ’terugleverkosten’ verlangen voor al de stroom die ze moeten verwerken.
Vergoeding. Groene aanbieders spelen op het stijgend aantal afschakeluren in. Energie-aanbieder Zonneplan schakelt sinds deze maand tijdens piekmomenten de omvormers van zijn 230.000 klanten op afstand uit. Zij krijgen ervoor betaald dat ze geen stroom kunnen leveren. Op jaarbasis zijn dat enkele tientjes tot meer dan €100, stelt het.
Bij concurrent Vandebron doet slimme software dat sinds deze week. Zijn grote zonnepark in Beuningen met 27.000 panelen laat stroom richting het net bij heel veel zon afremmen, of zelfs afschakelen, zodra er overbelasting van het stroomnet dreigt.
Maar ook het bijna overbelasten kost Nederland geld: de handelaren van energiebedrijven en de netbeheerders moeten tegen hoge kosten heksentoeren uithalen om het stroomnet stabiel te houden.
„Hoe gek het ook klinkt, het terugschroeven of stilleggen van aanvoer, helpt het systeem in balans te houden én groene energie rendabel te houden”, zegt Arno van den Berg, hoofd technologie bij Vandebron, dat 200.000 klanten telt. Want hoe geleidelijker het stroom op het net komt, hoe hoger de vergoeding is die netbeheerders geven.
Stroom als afval. „Het blijft wel raar dat we gratis stroom van de zon als afval zijn gaan beschouwen”, zegt lector energietransitie Martien Visser van de Hanzehogeschool in Groningen. „Dat moet toch anders.”
Hij verwacht dat de komende jaren nog voor schokken zorgen. „Veel oude parken met zonnepanelen zijn met subsidie gebouwd. Het is een vrije markt: die blijven produceren en schakelen niet uit als er negatieve stroomprijzen zijn. Bij veel nieuwe parken schakelen systemen al wel uit bij die prijs”, aldus Visser.
Vaker een negatieve stroomprijs betekent voor ondernemers dat het langer duurt voordat ze hun investering eruit halen. „Al wil niet elk overschot meteen zeggen dat het tot afschakeling leidt”, nuanceert Visser. „In de toekomst zouden we die groeiende hoeveelheid groene stroom ook kunnen gebruiken voor productie van waterstof om overbelasting van het net te voorkomen.”
Vaatwasser aan! Voor een consument is het voorlopig goed meer zelf te verbruiken, zegt Visser. Thuis je apparaten zoals een droger, oven, wasmachine of vaatwasser inschakelen met of dichtbij negatieve prijzen helpt om pieken op het net te voorkomen. „Zon blijft een krachtige bron van goedkope energie.”
bron: De Telegraaf 05-4-2024