Dankzij het prijsplafond per 1 januari compenseert de overheid klanten voor een maximumverbruik van 2900 kilowattuur tegen €0,40 per kilowattuur. Voor gas is die grens €1,45 voor de eerste 1200 kuub gas. Verbruik je meer, dan reken je af tegen de marktprijs.

Maar op de groothandelsbeurs liggen prijzen lager. Vanaf de piek voor gas van augustus vorig jaar op €350 per megawattuur naar woensdag onder €50 voor dezelfde hoeveelheid gas. De reden: de grote energiebedrijven kochten voor langere tijd stroom en gas in, soms jaren vooruit, en moeten die oude hoge prijzen doorrekenen. Maar er zijn steeds meer aanbieders die met lagere actuele dagtarieven pronken: Frank Energie, Tibber, EasyEnergy, EnergyZero en Nieuwe Stroom gebruiken prijzen op de ’spotmarkt’.

Zulke dagprijzen leveren actuelere, dynamische prijzen op. Consumenten krijgen ze voor gas dagelijks en voor stroom ieder uur aangeboden. Momenteel met een duidelijk prijsvoordeel: afgelopen zondag een wasje draaien kostte op het goedkoopste moment €0,06 per kilowattuur. Al moet daar nog wel btw en energiebelasting bij.

ANWB rijdt mee

De ANWB biedt sinds anderhalf jaar zulke contracten aan. De afgelopen zeven jaar, zo onderbouwt de belangenvereniging, lag het dynamische stroomtarief zo’n 85% van de tijd onder het gemiddelde vaste tarief dat de grote energiemaatschappijen rekenden, stelt de belangenbehartiger. „Dynamische contracten zijn bij onze leden echt het gesprek van de dag”, aldus de woordvoerder.

„Klanten zien in hun app direct wat ze betalen. Hoewel je iedere dag bij ons weg kunt, groeien we snel”, zegt oprichter Thomas Hulshof van Frank Energie met ruim 50.000 klanten, dat naar België en Spanje uitbreidt.

De echte groei ontstond augustus vorig jaar. Ferwerda: „De gasprijs ging helemaal door het dak, opeens boden energiebedrijven geen vaste contracten meer aan. Wel variabele nog, maar die waren erg duur. Consumenten zagen toen dat tarieven bij onze bedrijven ondanks die piek wel veel lager stonden. Sindsdien gaat de groei door tot zo’n 400.000 klanten dit jaar.”

De risico’s van zulke dynamische contracten zijn groot als de prijs lang hoog blijft, waarschuwde de Consumentenbond eerder. In de weken rond de prijspiek van augustus vorig jaar liepen huishoudens die stroom op dagbasis inkochten financieel leeg. Aanbieders die geen reserves in stroom en gas hadden, konden deze inkoopprijzen op de beurs niet aan en vielen om.

Inspelen op dal

Volgens directeur Auke Ferwerda van de branchevereniging van aanbieders VVDE is dit nadeel ’minimaal’ afgezet tegen de voordelen: meer actueel inzicht in prijzen bij gemiddeld lagere kosten. Door op momenten met lage prijzen en dus veel aanbod de auto aan de stekker te hangen of warmtepomp aan te zetten, helpen zulke contracten om de enorme opstoppingen op het te beperken, stelt Ferwerda.

Wie zo’n dynamisch energiecontract op dagbasis heeft, bleef in januari onder het prijsplafond. En in februari opnieuw: per kilowatt stroom betaalden huishoudens vorige maand €0,322, wat €0,08 onder het plafond blijft. Gas kostte per kuub gemiddeld €1,281, en bleef €0,17 onder dit prijsplafond. „Daarmee bespaarden zij de belastingbetaler veel geld”, zegt Frank Breukelman van Zonneplan.

„Het ziet er nu naar uit dat dynamische contracten voor stroom ook het grootste deel van het jaar onder het prijsplafond zullen blijven”, zegt Rens Schoorl, directeur van Tibber Nederland.

Niet alle kosten dalen, nuanceert vergelijker Gaslicht.com: de zogeheten vastrechtkosten en de variabele opslag per kuub en kilowattuur komen er voor aanbieders van dynamische contracten ook bij en verschillen per leverancier. Net als de energiebelasting, btw en netbeheerkosten zoals een vast en variabel energiecontract die ook kennen.

Goedkope was

Voor dynamische contracten hebben huishoudens wel een slimme meter nodig, die continu standen doorgeeft. Volgens Netbeheer Nederland hebben inmiddels zeven miljoen huishoudens zo’n meter. „Wij zien wat de marktprijzen van morgen zijn, en wanneer het goedkoop en duur is. Dat verschil zie je vooruit in je app: je kunt zien wanneer je de was goedkoop kunt draaien”, zegt Schoorl.

Ook ConsuWijzer van de toezichthouder ACM stelt dat zo’n dynamisch tarief ’aantrekkelijk’ kan zijn. „U kunt bijvoorbeeld uw elektrische auto voordelig opladen wanneer het tarief een paar uur laag is.” En geld verdienen als de energieprijs even negatief is als er meer energie wordt opgewekt dan verbruikt, zo bleek 23 april vorig jaar toen de laagste stroomprijs ooit (-€0,20 per kilowattuur) werd bereikt. Maar de prijs kan ook boven het vaste tarief uitkomen, waarschuwt ConsuWijzer. Gemiddeld kostte stroom vorig jaar €0,87.

„De energierekening zou nog lager kunnen uitvallen. Meer dan de helft van je rekening bestaat uit belastingen, waarbij btw op energie is gestegen van 9 naar 21%. De overheid houdt zelfs de dynamische energieprijs hoog”, zegt Frank Breukelman van aanbieder Zonneplan.

’s Nachts goedkoper

Voor gebruikers is de app die doorlopend het verbruik weergeeft soms bijna een game geworden. „Je ziet op je app meteen wat je verbruikt. Zeker met die hoge prijzen wil je daar toch onder blijven”, zegt Schoorl van Tibber, met in Europa meer dan 400.000 klanten. „Dat het veel goedkoper is om vannacht die was te draaien bijvoorbeeld. Wij willen die gedragsverandering in verbruik versterken, om zo te besparen en die energietransitie te versnellen.”

De dalende prijzen helpen ook klanten met een variabel tarief. Budget Energie (800.000 klanten) voegde zich deze week bij leveranciers als Eneco (2 miljoen klanten) die een prijs onder het prijsplafond zijn gaan aanbieden.

De branchevereniging VVDE claimt dat huishoudens met een dynamisch energiecontract vorig jaar gemiddeld 35% goedkoper uit waren voor stroom en 25% minder aftikten voor hun gas, afgezet tegen huishoudens die in duurste jaar ooit een variabel contract hadden. Dat scheelde het meest in oktober en november, met respectievelijk €110 en €81 voordeel, maar augustus was duurder. „In negen van de twaalf maanden waren huishoudens met een dynamisch gascontract voordeliger uit dan wanneer zij een variabel contract hadden afgesloten”, aldus voorzitter Ferwerda, tevens directeur van EnergyZero.

’Ze mijden ons’
Ze zijn lastig te vinden bij vergelijkers, al noemen Overstappen.nl en de Consumentenbond de aanbieders wel. Bij grote vergelijkers is het speuren naar dynamische contracten. „Ze mijden ons”, stelt ceo Van der Woude van Frank Energie. „Maar wij hebben onze eigen kanalen naar consumenten, we groeien op die manier goed.” Dat kan veranderen als de Energiewet van minister Jetten (Klimaat en Energie) wordt aangenomen, die energiebedrijven verplicht dynamisch contracten aan te bieden als klant hierom vragen.

De vergelijker Pricewise zegt de dynamische contracten ’ergens dit jaar’ op de site in een apart blok onderling vergelijkbaar te maken. „Het is een interessante nieuwe kans voor consumenten. Maar ze vergelijken met variabele en vaste contracten zou ik nooit doen; prijzen zijn voor ieder huishouden iedere dag anders, dat geldt voor alle 365 dagen in een jaar en ook de wijze van afrekenen per maand verschilt”, verduidelijkt directeur Hans de Kok. Concurrent Independer verwacht ze ’binnenkort’ toe te voegen. „Vooral het tarief, de saldering met zonnepanelen en prijsplafond zijn complexer in te regelen en te vergelijken met variabele en vaste contracten”, stelt expert Joris Kerkhof.

Ook Gaslicht.com komt binnenkort met een aparte vergelijking, zegt directeur Ben Woldring. ,,Dit zijn producten met een behoorlijke bijsluiter. Geopolitieke ontwikkelingen komen letterlijk je huiskamer binnen zonder vertraging. Consumenten moeten dus goed weten wat ze voor risico’s lopenen dat ook financieel kunnen opvangen”, zegt hij.

 bron: De Telegraaf, 02-03-2023