Maker van bloem met zonnepanelen wordt soms gek van regeltjes: ‘Kan dit niet anders?’

Je denkt dat je een mooie bijdrage levert aan de energietransitie en dan blijkt dat toch ineens ingewikkeld. In de ene gemeente (zoals Epe en Wassenaar) mag ‘niets’, in de andere (zoals Zwolle en Amsterdam) ‘alles’, merkt directeur Hans Veenemans van Ecoplant. De Zwolse producent van zonnepanelen in de vorm van zonnebloemen snapt er soms niks meer van.

Lex van Kooten 28-07-23, 08:00

In heel Nederland staan er al zo’n 200, in de hele wereld ruim 400. Hij is net bezig met een project van 36 Ecoplanten bij een Nederlandse universiteit waarvan hij de naam (nog) niet mag noemen. „Ja, een heel bos, hoe mooi is dat.”

Dat het daar wat langer duurt voor de vergunningen rond zijn kan hij zich voorstellen. Maar daar houdt zijn begrip dan ook wel op. In de ene gemeente mag veel, bij de andere niets of gaat dat een stuk lastiger.

Hij wordt er af en toe helemaal gek van. „Kan dat met een beetje overleg en meedenken niet anders?” vraagt hij zich af. „We willen die energietransitie allemaal, je denkt dat je een mooie bijdrage kunt leveren en dan blijkt dat soms ineens heel ingewikkeld.”

Ecoplant is een Zwols bedrijf dat midden in de coronaperiode met zonnepanelen in vorm van zonnebloemen de markt op ging. Hoewel hij zelf zijn uitvinding ‘zoveel meer’ vindt dan alleen dat. „De panelen hebben een extreem hoge opbrengst omdat ze met de zon meedraaien en niet op een bloedheet bitumen dak staan. In de stam zit een grote batterij die de stroom kan opslaan. Je kunt er auto’s mee opladen of je mobiele telefoon.”

‘Wij maken echte blikvangers’

Leerlingen van zo’n twintig scholen uit het vmbo maken zelfs eigen Ecoplanten die een plekje voor de school kregen of krijgen. Veenemans schreef mee aan de lespakketten. „Weet je wat zo gaaf is? Energietransitie klinkt al gauw ingewikkeld, maar die Ecoplanten zijn echte blikvangers, dan krijgt het voor de studenten ineens een gezicht. Ze zijn er echt trots op.” Wie weet levert dat extra studenten op die de techniek in gaan. „Die heeft Nederland hard nodig.”

Het allernieuwste is zijn zonnepaneel dat aan twee kanten zon vangt: van boven en via weerkaatsing van het licht op het witte vlak achter de panelen. „Bi-facial, heet dat, twee gezichten. Je moet je voorstellen dat wit het zonlicht voor een heel groot deel weerkaatst. Dat levert echt wat op.”

Leuk allemaal, maar als je die Ecoplanten er niet of pas na jaren procederen neer mag zetten, schiet dat nog niets op. „Terwijl we met die energietransitie zoveel vaart willen maken, toch?”

Niet iedereen is er blij mee

Hij belandde met zijn Ecoplant in het oog van de publiciteitsstorm omdat in Vriezenveen een ‘zonnebloem’ het veld moet ruimen na een anonieme klacht uit de buurt. „De eigenaar heeft een woning met een rieten dak. Daar mogen geen zonnepanelen op. Dus bedacht hij dat een Ecoplant wel in de tuin zou passen.” Hij had vooraf de hele buurt gevraagd en niemand had er problemen mee. Tot achteraf er toch eentje anoniem de vinger bij de gemeente opstak.

Die kan niet anders dan handhaven: daar, op die plek mag volgens de gemeentelijke bepalingen niets hoger dan een meter staan.

De ecoplant in Vriezenveen, die nu weg moet. © Wouter de Wilde

De Vriezenvener wil er geen gedoe van maken en doet de Ecoplant nu cadeau aan zijn zoon die achteraf woont. Veenemans: „Waar het om gaat is dat mensen hun verantwoordelijkheid in de energietransitie willen nemen en dat dan niet mogen.”

Hij kan zich voorstellen dat zijn zonnegevaarte niet zomaar overal mag en kan staan. Maar gemeenten mogen best een beetje meedenken. „Waarom mag in bijvoorbeeld Epe en Wassenaar ‘niets’ en in Zwolle en Amsterdam ‘alles’?”

“Een ‘zonnebloem-zonnepa­neel’ wordt in principe geweigerd, omdat eerst het dak benut moet worden”

Rina van den Boogaard, woordvoerder gemeente Epe

Waar Zwolle volgens woordvoerder Sam Rademaker inderdaad ‘in principe toestemming’ geeft voor plaatsing van Ecoplanten bij bedrijven en woningen, gaat dat in Epe net iets anders. Epe hanteert het ‘volgordeprincipe’, laat de gemeente in een schriftelijke reactie weten.

‘Als blijkt dat het mogelijk is dat zonnepanelen op het dak kunnen worden geplaatst, wordt een ‘zonnebloem-zonnepaneel’ in principe geweigerd, omdat eerst het dak benut moet worden.’ Als het dak ‘niet beschikbaar’ is, toetst de gemeente of plaatsing stedenbouwkundig wenselijk is, aldus woordvoerder Rina van den Boogaard.

Dat een Ecoplant ‘zoveel meer is dan een zonnepaneel’ en je ‘een laadpaal toch niet op het dak kunt zetten’ – zoals Veenemans zegt – doet daar niets aan af.

Hij zag in Epe diverse Ecoplant-plannen sneuvelen. „Eentje mocht er na een lange bezwarenprocedure toch nog komen. Dan ben je dus maar zo een jaar verder.”

Zonnegevel

Andersom dan: waarom gaat het gemakkelijker in Zwolle? Nou, zegt Rademaker, daar gelden echt ook wel regels. Maar het klopt: „We juichen als gemeente innovaties op het gebied van energietransitie toe, helemaal als die samen met het onderwijs tot stand komen.”

Zwolle denkt volgens hem ‘graag mee, omdat dit helpt om de energietransitie te versnellen’. Daar geen voorkeursprincipe, zoals in Epe. Sterker nog: het Zwolse Stadskantoor had al zonnepanelen op het dak en sinds april ook aan de gevel, in dezelfde kleur als het gebouw.

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet voor zichzelf geen rol om in de zonnebloem-discussie de regie te nemen. Woordvoerder Cees den Bakker: „Wij hebben geen oordeel en doen geen uitspraken inzake het beleid van verschillende gemeenten. Zij kunnen hun eigen beleid maken, bijvoorbeeld als het gaat om welstand en waar wel en niet zonnepanelen geplaatst worden. Wij zijn niet in de positie om daar voorschriften voor te maken.”

Het Stadskantoor in Zwolle heeft een zonnegevel. In die gemeente geldt niet, zoals in Epe, het voorkeursprincipe waarbij eerst gekeken wordt of zonnepanelen op het dak kunnen; als dat kan, mogen ze niet op een andere plek komen. © Wilbert Bijzitter

Bron: Lex van Kooten, De Stentor 28-07-2023